آموزش طراحی بخش بندی مشتریان (Customer Segmentation)

بخش بندی مشتریان چیست؟

بخش بندی مشتریان به فرایندی گفته می‌شود که در آن کسب‌وکارها مشتریان خود را بر اساس ویژگی‌ها، نیازها، و رفتارهای مشترک به گروه‌های مختلف تقسیم می‌کنند. این کار به شما کمک می‌کند تا محصولات و خدمات خود را به طور دقیق‌تری به گروه‌های خاصی از مشتریان ارائه دهید.

چرا بخش بندی مشتریان مهم است؟

بخش بندی مشتریان به شما این امکان را می‌دهد که به جای اینکه تمام مشتریان خود را به یک شکل ببینید، آنها را به دسته‌هایی تقسیم کنید که نیازهای مشابهی دارند. این روش به شما کمک می‌کند:

1. هدف‌گذاری دقیق‌تر: شما می‌توانید محصولات یا خدمات خاصی را برای هر گروه از مشتریان خود طراحی کنید و پیام‌های بازاریابی متناسب با نیازهای آنها ایجاد کنید.
2. افزایش رضایت مشتری: وقتی که نیازهای مشتریان خود را بهتر درک کنید، می‌توانید محصولات و خدماتی ارائه دهید که بیشتر با انتظارات آنها هماهنگ است.
3. بهینه‌سازی منابع: با شناخت بهتر مشتریان هدف، می‌توانید منابع خود را بهینه‌تر مصرف کنید و بودجه بازاریابی خود را در بخش‌هایی که بیشترین بازدهی را دارند، سرمایه‌گذاری کنید.

چگونه مشتریان خود را بخش‌بندی کنیم؟

برای بخش بندی مشتریان خود، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. در اینجا چند معیار مهم برای بخش بندی مشتریان آورده شده است:

1. جمعیت‌شناسی (Demographic Segmentation): شامل معیارهایی مانند سن، جنسیت، درآمد، تحصیلات، و وضعیت تأهل است. این نوع بخش بندی به شما کمک می‌کند تا مشتریان خود را بر اساس ویژگی‌های جمعیتی آنها تقسیم‌بندی کنید.
2. رفتاری (Behavioral Segmentation): این نوع بخش بندی بر اساس رفتارها و الگوهای خرید مشتریان انجام می‌شود. برای مثال، برخی از مشتریان ممکن است به خرید آنلاین علاقه‌مند باشند، در حالی که دیگران ترجیح می‌دهند از فروشگاه‌های فیزیکی خرید کنند.
3. روانی‌نگری (Psychographic Segmentation): این بخش‌بندی شامل معیارهایی مانند سبک زندگی، ارزش‌ها، و نگرش‌های مشتریان است. برای مثال، مشتریانی که به محیط‌زیست اهمیت می‌دهند ممکن است به محصولات سازگار با محیط‌زیست علاقه‌مند باشند.
4. موقعیتی (Geographic Segmentation): شامل تقسیم‌بندی مشتریان بر اساس محل جغرافیایی آنها است. برای مثال، محصولات یا خدمات شما ممکن است برای مشتریان در مناطق خاصی از کشور یا شهر جذاب‌تر باشد.

نمونه‌هایی از بخش بندی مشتریان توسط برندهای معروف

1. کوکاکولا (Coca-Cola):
   • این شرکت بزرگ تولید نوشابه، بازار خود را به گروه‌های مختلفی مانند نوجوانان، بزرگسالان، و ورزشکاران تقسیم کرده است. هر یک از این گروه‌ها دارای پیام‌های بازاریابی و محصولات خاص خود هستند.
2. آمازون (Amazon):
   • آمازون مشتریان خود را بر اساس رفتارهای خرید و علاقه‌مندی‌های آنها بخش‌بندی می‌کند. این شرکت از داده‌های بزرگ (Big Data) استفاده می‌کند تا تجربه خرید هر مشتری را شخصی‌سازی کند.
3. نتفلیکس (Netflix)
   • نوع بخش‌بندی: رفتاری و روانی‌نگری
   • چگونه بخش‌بندی می‌کند؟ نتفلیکس کاربران خود را بر اساس رفتارهای مشاهده و ترجیحات محتوا بخش‌بندی می‌کند. این شرکت الگوریتم‌هایی دارد که به کمک آنها سلیقه‌های کاربران را شناسایی می‌کند و پیشنهاداتی بر اساس ژانرها، بازیگران، و نوع محتوای مورد علاقه‌ی هر فرد ارائه می‌دهد.
     • مثال: اگر یک کاربر بیشتر به دیدن سریال‌های علمی-تخیلی علاقه نشان دهد، نتفلیکس به‌طور خودکار پیشنهادات خود را برای این ژانر افزایش می‌دهد.
4. آدیداس (Adidas)
   • نوع بخش‌بندی: جمعیت‌شناسی و روانی‌نگری
   • چگونه بخش‌بندی می‌کند؟ آدیداس مشتریان خود را بر اساس معیارهایی مانند سن، جنسیت، سبک زندگی و سطح فعالیت‌های ورزشی بخش‌بندی می‌کند.
     • مثال: آدیداس برای ورزشکاران حرفه‌ای، محصولات ورزشی تخصصی تولید می‌کند، در حالی که برای نوجوانان و جوانان، کفش‌های ورزشی با طرح‌ها و رنگ‌های جذاب و مد روز ارائه می‌دهد.
5. استارباکس (Starbucks)
   • نوع بخش‌بندی: موقعیتی و روانی‌نگری
   • چگونه بخش‌بندی می‌کند؟ استارباکس مشتریان خود را بر اساس موقعیت جغرافیایی، ساعات خرید، و ترجیحات نوشیدنی‌های خاص تقسیم‌بندی می‌کند. این شرکت همچنین به الگوهای مصرف محلی و فرهنگی در نقاط مختلف جهان توجه دارد.
     • مثال: در کشورهای مختلف، استارباکس منوهایی ارائه می‌دهد که شامل نوشیدنی‌های خاص محلی هستند. در برخی مناطق، محصولات فصلی و محدود زمانی را معرفی می‌کند که مطابق با فرهنگ و سلیقه محلی باشد.
6. اپل (Apple)
   • نوع بخش‌بندی: جمعیت‌شناسی و روانی‌نگری
   • چگونه بخش‌بندی می‌کند؟ اپل مشتریان خود را به گروه‌هایی تقسیم می‌کند که از نظر فناوری و سبک زندگی متفاوت هستند. این شرکت محصولات و خدماتی برای گروه‌های مختلف از حرفه‌ای‌ها تا کاربران عادی و علاقه‌مندان به فناوری ارائه می‌دهد.
     • مثال: اپل با ارائه محصولات پیشرفته مانند MacBook Pro برای حرفه‌ای‌ها و iPhone SE برای کاربران معمولی، توانسته است نیازهای مختلف بازار را پوشش دهد.
7. زارا (Zara)
   • نوع بخش‌بندی: رفتاری و موقعیتی
   • چگونه بخش‌بندی می‌کند؟ زارا مشتریان خود را بر اساس موقعیت جغرافیایی و رفتارهای خرید تقسیم‌بندی می‌کند. این برند همچنین به فصل‌ها و ترندهای مد توجه ویژه دارد.
     • مثال: زارا در کشورها و مناطق مختلف، محصولات متفاوتی را ارائه می‌دهد که با نیازهای محلی و ترندهای فصلی همخوانی دارد. همچنین، در فروشگاه‌های خود به‌سرعت محصولات جدید و مد روز را عرضه می‌کند تا همیشه در صدر ترندها باشد.

نکات کلیدی برای بخش بندی مؤثر مشتریان

• داده‌ها را جمع‌آوری کنید: برای بخش بندی دقیق‌تر مشتریان، باید اطلاعات دقیقی از آنها جمع‌آوری کنید. این داده‌ها می‌توانند شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی، رفتارهای خرید، و ترجیحات مشتریان باشند.
• گروه‌های قابل مدیریت بسازید: بخش‌بندی شما باید گروه‌هایی ایجاد کند که به اندازه کافی بزرگ باشند تا ارزش تجاری داشته باشند و در عین حال به اندازه کافی کوچک باشند تا بتوانید به‌طور مؤثر به آنها خدمات ارائه دهید.
• به‌روز رسانی بخش بندی: نیازهای مشتریان و شرایط بازار ممکن است تغییر کند. بنابراین، بخش‌بندی‌های خود را به‌طور منظم بررسی و به‌روز کنید تا همواره به‌روز و کارآمد باشند.

این بخش‌بندی‌ها می‌تواند به شما در شناخت بهتر مشتریان و بهینه‌سازی استراتژی‌های بازاریابی کمک کند. به یاد داشته باشید که هدف نهایی، ایجاد تجربه‌ای است که مشتریان شما را خوشحال و راضی کند و به رشد کسب‌وکارتان کمک کند.

تدوین و طراحی آنلاین مدل کسب و کار به همراه آموزش در پلتفرم هوشمند توسعه کسب و کار بیزیشو.

بیشتر بخوانید: مدل کسب و کار چیست؟